Quy định di chúc miệng, di chúc bằng văn bản
Quy định lập di chúc bằng miệng
Khoản 1 điều 629 bộ luật dân sự 2015 quy định: “Trường hợp tính mạng một người bị cái chết đe dọa và không thể lập di chúc bằng văn bản thì có thể lập di chúc miệng”
Di chúc miệng được thể hiện bằng lời nói của người lập di chúc trước người làm chứng. Do vậy, vẫn có thể xảy ra trường hợp việc truyền đạt của người làm chứng không phù hợp với ý chí của người lập di chúc. Trên thực tế, giá trị chứng cứ của di chúc miệng thường không cao. Pháp luật dân sự quy định rất cụ thể về di chúc miệng thông qua điều 629, 630 bộ luật dân sự 2015. Chúng tôi sẽ trình bày các khía cạnh pháp lý liên quan đến di chúc miệng như sau:
Di chúc miệng được coi là hợp pháp nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau khi người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng, người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền chứng thực xác nhận chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng.
Một điểm đặc thù cần lưu ý đối với di chúc miệng mà người lập di chúc cần lưu ý đó là: Di chúc miệng sẽ mặc nhiên bị hủy bỏ nếu sau 3 tháng kể từ thời điểm lập di chúc mà người người lập di chúc vẫn còn minh mẫn, sáng suốt. Sau khoảng thời gian này nếu người lập di chúc vẫn muốn lập di chúc thì phải lập một di chúc khác bằng văn bản thay thế cho di chúc miệng.
Quy định lập di chúc bằng văn bản
Di chúc bằng văn bản bao gồm 4 hình thức:
• Di chúc bằng văn bản có chứng thực.
• Di chúc bằng văn bản có công chứng.
• Di chúc bằng văn bản có người làm chứng.
• Di chúc bằng văn bản không có người làm chứng.
- Bộ luật dân sự 2015 quy định cụ thể di chúc của người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi, người bị hạn chế về thể chất hoặc người không biết chữ phải lập bằng văn bản.
- Đối với di chúc không có người làm chứng, người lập di chúc phải tự viết và ký vào bản di chúc.
- Trường hợp người lập di chúc không tự mình viết bản di chúc thì có thể tự mình đánh máy hoặc nhờ người khác viết hoặc đánh máy bản di chúc, nhưng phải có ít nhất là hai người làm chứng. Người lập di chúc phải ký hoặc điểm chỉ vào bản di chúc trước mặt những người làm chứng; những người làm chứng xác nhận chữ ký, điểm chỉ của người lập di chúc và ký vào bản di chúc
Trường hợp di chúc bằng văn bản có giá trị như di chúc được công chứng, chứng thực
• Di chúc của người đang làm công việc khảo sát, thăm dò, nghiên cứu ở vùng rừng núi, hải đảo có xác nhận của người phụ trách đơn vị.
• Di chúc của người đang bị tạm giam, tạm giữ, đang chấp hành hình phạt tù, người đang chấp hành biện pháp xử lý hành chính tại cơ sở giáo dục, cơ sở chữa bệnh có xác nhận của người phụ trách cơ sở đó.
• Di chúc của người đang điều trị tại bệnh viện, cơ sở chữa bệnh, điều dưỡng khác có xác nhận của người phụ trách bệnh viện, cơ sở đó.
• Di chúc của người đang đi trên tàu biển, máy bay có xác nhận của người chỉ huy phương tiện đó.
• Di chúc của quân nhân tại ngũ có xác nhận của thủ trưởng đơn vị từ cấp đại đội trở lên, nếu quân nhân không thể yêu cầu công chứng hoặc chứng thực.
• Di chúc của công dân Việt Nam đang ở nước ngoài có chứng nhận của cơ quan lãnh sự, đại diện ngoại giao Việt Nam ở nước đó.
